خیابان سی تیر تهران کجاست؟

راه رفتن در خیابان سی تیر تهران، عبور از دالان زمان است. خیابانی در دل تاریخ، در پناه ادیان و با چشم‌اندازی از فرهنگ، هنر و آموزش که به یک تجربه لذت‌بخش از پیاده‌گردی و شکم‌چرانی ختم می‌شود. خیابان سی تیر تهران منحصربه‌فردترین خیابان پایتخت است. خیابانی که هم کلیسا دارد و هم مسجد، هم کنیسه دارد و هم آتشکده. صلح ادیان در این خیابان جاری است و به رهگذران لبخند می‌زند.

کنیسه با دری آبی، کلیسای حضرت پطروس، موزه اسقف آرداک مانوکیان، آتشکده فیروز بهرام و مسجد حضرت ابراهیم که همه کنار هم حیات جمعی این خیابان را رقم می‌زنند. جذابیت فقط شامل ادیان نمی‌شود، تاریخ نیز در این خیابانِ سنگفرش شده موج می‌زند؛ از موزه ملی و ایران باستان گرفته تا خانه قوام‌السلطنه و اولین بیمارستان مدرن تهران یعنی سینا، و البته موزه علوم و فنون.

اگر دوست دارید بیشتر درباره خیابان سی تیر از جاهای دیدنی تهران بدانید، با ما در نابرو همراه باشید.

خیابان سی تیر کجاست؟

خیابان سی تیر تهران از خیابان امام خمینی شروع و به باغ سفارت روسیه ختم می‌شود. تاریخ‌نویسان معاصر قدمت این خیابان را ۱۵۰ ساله تخمین زده‌اند. این خیابان درست زمان مشروطه ساخته و از همان ابتدا به نام خیابان قوام‌السلطنه شناخته می‌شد؛ دلیل این نامگذاری هم واقع شدن خانه قوام‌السلطنه، نخست‌وزیر دوران شاهنشاهی در این خیابان است.

خانه‌ای که خود حکایت غریبی دارد و با وجود گذشت قدمت زیاد از آن همچنان پابرجاست. دست سرنوشت بر آن بود که ابتدا خانه نخست‌وزیر شاه قاجار و پهلوی باشد و پس از آن به سفارت مصر تبدیل شود. بعد از مدت ها و گذر زمان با طراحی هانس هولن، این خانه به موزه سفال و شیشه تغییر کاربری دارد شد. حالا شیشه‌های رنگی با طرح‌های قدیمی در آن به فروش می‌رسد.

اما نام قوام‌السلطنه بر سر در این خیابان ماندگار نماند و با قیام سی تیر ۱۳۳۱ مردم در حمایت از نهضت ملی ایران، این نام به کنار رفت. به خصوص آنکه مصدق یک سال بعد روز سی تیر را تعطیل رسمی اعلام کرد. این تاریخ در اذهان ماند تا زمانی که نام خیابان به سی تیر تغییر پیدا کرد.

خیابان سی تیر در دل خود چه دارد؟

ابتدای این خیابان با موزه ملی ایران شروع می‌شود. ساختمان زیبای موزه ملی ایران توسط آندره گودار که خود معمار شهرداری پاریس بود، در سال ۱۳۱۶ به دستور رضاشاه ساخته شد. در ساخت این بنا از «طاق مداین» به‌عنوان یکی دیگر از آثار باستانی ایران الهام گرفته شده است. اندازه این ایوان یک چهارم ایوان مداین واقعی است و به شکل کلاسیک زمان خود ساخته شده است.

کنیسه حیم

این کنیسه اولین عبادتگاه شهری یهودیان در تاریخ ایران است. تا پیش از این یهودیان فقط در محدوده زندگی خود اجازه داشتند کنیسه بسازند. اما پس از تحولات مشروطه این منع برداشته شد و آن‌ها در مکانی خارج از محدوده خود صاحب کنیسه شدند.

کلیسای حضرت پطروس

مدتی پس از ساخت خیابان سی تیر، کلیسای حضرت پطروس در این خیابان توسط میسیونرهای پروتستان که در تهران مستقر شده بودند، ساخته شد و پس از آن مسیحیان نزدیک کلیسا و در کوچه‌های اطراف سکنی گزیدند.

موزه اسقف آرداک مانوکیان

مسیحیان و ارامنه علاوه‌بر کلیسای حضرت پطرس در خیابان سی تیر یک موزه هم دارند. در این موزه که برای معرفی اقوام مسیحی در ایران ساخته شده‌، لباس‌ها، کتب انجیل، نقره‌کاری‌ها و صنایع دستی، معرفی‌نامه کلیساهای ایران و… به نمایش گذاشته شده است.

آتشکده آدریان و دبیرستان فیروز بهرام

ساختمان عبادتگاه زرتشتیان در زمان پهلوی اول ساخته شده و قدمت آن به ۹۰ سال پیش برمی‌گردد. این ساختمان با الهام از تخت جمشید و ایران باستان ساخته شده است. در مجاورت عمارت، دبیرستان فیروز بهرام قرار دارد که معروف‌ترین مرکز آموزشی زرتشتیان است.

موزه آبگینه

موزه آبگینه همان خانه قوام‌السلطنه است که در دوره رضاه شاه تحت تاثیر معماری قفقاز ساخته شد. اعتراضات مردم در روز سی تیر در مقابل خانه قوام‌السلطنه انجام شد. پس از مرگ قوام خانواده او خانه را به سفارت مصر فروختند و در اوایل دهه 40، شخصی این ساختمان را می‌خرد و در اختیار حکومت قرار می‌دهد و پس از آن با طراحی هانس هولن به موزه سفال و شیشه تبدیل می‌شود.

بیمارستان سینا

در تهران قدیم و در ابتدای این خیابان، که از انتهای اراضی میدان مشق نظام شروع شده، اولین بیمارستان مدرن ایران ساخته شد. بیمارستان سینا پس از گذشت‌ سالیان سال که از افتتاحش می‌گذرد همچنان یکی از مجهزترین بیمارستان‌های تهران است. جالب است بدانید در سال‌های بعد از افتتاح بیمارستان به خیابان سی تیر، خیابان مریض‌خانه می‌گفتند.

شکم‌چرانی در خیابان سی تیر

این خیابان از صبحانه تا شام برای شما برنامه دارد. رستوران های خیابان سی تیر کم نیستند. در این خیابان می‌توانید صبحانه را در کافه «گل‌ رضاییه» بخورید. کافه‌ای که پاتوق صادق هدایت و فروغ فرخزاد بوده است و وقتی وارد آن می‌شوید انگار به دهه ۴۰ و ۵۰ قدم گذاشته‌اید. ناهار را نمی‌توان به جایی غیر از غذاخوری «رضا لقمه» فکر کرد، و برای شب کاروانی از کافه‌ و رستوران‌های سیار کنار هم مسیر شکم را درست کرده‌اند که از فلافل آبادانی تا میرزاقاسمی گیلانی در آن یافت می‌شود. اگر غذای امروزی‌تر خواستید دکه همبرگر و پیتزا آن‌ طرف‌تر است و می‌توانید اسپرسوی دوبل خود را زیر چراغ‌های موزه ملی ایران و یا خیابان مشق پهلوی نوش جان کنید.

خیابان سی تیر پایانی ندارد

نوشتن از خیابان ۳۰ تیر و هر آنچه در خود دارد کار آسانی نیست. تمام ساختمان‌های به ظاهر معمولی این خیابان برای خود تاریخی چندین ده ساله دارد. این بار که این خیابان را پیاده گز ‌می‌کردید اندکی با حوصله‌تر قدم بردارید تا کاشی‌ کاری‌های ۱۰۰ ساله بر سر در ساختمان‌ها با شما سخن بگویند. خیابان سی تیر یک شگفتی دیگر نیز دارد جزو معدود خیابان‌های تهران است که اگر آلودگی هوای تهران اجازه دهد می‌توانید کوه‌های البرز را از ابتدای آن ببینید.