خانه حاج آقا علی رفسنجان بزرگترین خانه خشتی جهان است. خانه‌ای با زیر بنای بالغ بر هفت هزار متر مربع در بخشی از رفسنجان به نام روستای قاسم آباد که در ده کیلومتری این شهر واقع شده است. این خانه زیبای خشتی و گلی توسط شخصی به نام حاج آقا علی بنا شده است که به قولی بزرگترین تاجر زمان خود نیز بوده است. زمان ساخت این خانه به سال 1136 هجری خورشیدی و زمان حکومت ناصرالدین شاه قاجار برمی‌گردد.
زندگی نامه حاج آقا علی رفسنجان
در طول تاریخ شهرستان کرمان و رفسنجان از حاج آقا علی به عنوان شخصی خیر و مومن یاد شده است. مجموعه‌های وقفی که این مرد بزرگ در کل شهر کرمان و رفسنجان مانند بازار و آب انبار و گرمابه و کاروانسرا و مسجد بنا کرده، گواه این مطلب است که این تاجر رفسنجانی ثروت خود را صرف دین و اعتقاد خود نیز کرده است. این خانه نیز اول به خانه وقفی مشهور بود.
این خانه 86 اتاق دارد که به صورت هفت دری پنج دری سه دری و پستو ساخته شده‌اند. این خانه به دو بخش اندرونی و بیرونی که سبک خاص معماری خانه‌های زمان قاجار بوده احداث شده است.
معماری خانه حاج آقا علی
حیاط این خانه قدیمی که در قسمت شاه نشین خانه واقع شده مساحتی بالغ بر هزار متر مربع دارد و قاعدتا روزگاری پر از گل‌های رنگارنگ و درختان سرو و کاج بوده است. بلندی دیوارها 10 متر بوده و همیشه تعدادی نگهبان در کنار این دیوارها مشغول پاسداری از حریم خانه و ساکنین‌اش بودند.
خانه حاج آقا علی، این سرای خشتی به حدی طبق اصول درست معماری بنا شده که در تمام طول چهار فصل بهار، تابستان، پاییز و زمستان کاربری جداگانه داشته است. طبق نظر کارشناس‌ها بیشتر شیوه قرینه سازی در تار و پود معماری این خانه به کار گرفته شده است.
بدنه درونی خانه با خشت خام ساخته شده و در پوسته بیرونی آن از گچ و آجر استفاده شده است. در سرتاسر دیوارهای این خانه گچ بری‌های ماهرانه استادان آن زمان به چشم می‌خورد که نقوش بسیار بی نظیری را خلق کرده‌اند.
آب این خانه از طریق قناتی تامین می‌شده است که در وسط خانه قسمت شاه نشین به صورت آب نما جاری بوده است. آب حوضخانه‌های اندرونی و حو‌ض‌های داخل حیاط خلوت‌های بیرونی از طریق لوله‌های سفالی که با آب نما ارتباط داشته‌اند تامین می‌شده است.
در داخل تمام اتاق‌های این عمارت شومینه و تاقچه و رف ساخته شده است که نشان از تدبر و ذوق صاحب این خانه دارد. همچنین دو هشتی بزرگ و چند هشتی کوچک برای بخش بندی فضاهای خانه در نظر گرفته شده است. نخستین هشتی بزرگ مکانی بوده به زبان امروزی به نام اتاق انتظار که مراجعان و بازرگانانی که قصد ملاقات با این تاجر بزرگ داشتن در آن به سر می‌بردند تا زمان دیدارشان با حاج آقا علی سر برسد.
این خانه سالیان سال تبدیل به بیغوله شده بود و با گذر زمان کل این بنا رو به زوال و نابودی می‌رفت که بالاخره چندی پیش رییس سازمان میراث فرهنگی وقت تصمیم به بازسازی و مرمت این بنای تاریخی و باشکوه گرفتند. البته این روند مدت زیادی طول کشید و دلیل عمده آن فضای وسیع و بزرگ این عمارت بود که مسلما برای ترمیم و ساخت و ساز دقت و صبر فراوانی را می‌طلبید. در حال حاضر این مجموعه تاریخی و خارق العاده از نظر معماری آماده بهره برداری و بازدید برای عموم است.
هتل تاریخی حاج آقا علی
بعد از بازسازی و مرمت این خانه تاریخی روسای وقت سازمان تصمیم گرفتند این بنای زیبا را تبدیل به هتلی با کلیه امکانات برای استفاده جهانگردها و توریست ها کنند. این تصمیم درحال حاضر عملی شده است و کلیه این اتاق‌ها به تمامی وسایل و امکانات گرمایشی و سرمایشی و مبلمان و تخت‌های مناسب مجهز شده‌اند تا بتوان اوقات راحت و خوشی را در این هتل تاریخی گذراند و از شب های کویری و اسمان پرستاره‌اش لذت برد.
آدرس خانه حاج آقا علی
اگر زمانی قصد سفر به شهرستان رفسنجان را داشتید دیدن این بنای تاریخی خارق العاده که عنوان بزرگترین خانه خشتی و گلی دنیا را نیز یدک می‌کشد از دست ندهید. هنگامی که وارد رفسنجان شدید از بخش شرقی آن خارج شده و چند کیلومتر در جاده‌ای که به سمت تابلوی روستای قاسم آباد پیش بروید. اگرخواستید که تجربه گذر در راهروهای تاریخ قاجاریه و همراه با اهالی این خانه را با تمام وجود حس کنید و به آن زمان بروید یک شب را در این هتل خانه بگذرانید. اگر زمان اجازه این همراهی را نمی‌دهد می‌توانید با خرید بلیط از این خانه و مجموعه بی بدیل تاریخی دیدن کنید.
