خیابان نیاوران تهران، از قدیمی‌ترین، اعیانی‌ترین و پرترافیک‌ترین خیابان‌های شهر است. درختان قدیمی، فضای سبز زیاد و ارتفاعی بیشتر از سایر مناطق، این خیابان جذاب را از دیگر معابر شهر متمایز کرده است.
شاید برای بسیاری از کسانی که بارها از خیابان نیاوران تهران عبور کره‌اند، کم پیش آمده که در طول این خیابان پیاده روی کرده باشند. من هم یکی از همان کسان هستم برای همین روزی تصمیم گرفتم همچون توریست‌ها این خیابان را از نو ببینم.
این است شرح گردشگری یک تهرانی در یکی از معروفترین خیابان‌های شهرش: نیاوران.
از پارک نیاوران تهران شروع کنید
با اینکه خیابان نیاوران تهران روی نقشه از میدان نیاوران شروع می‌شود، اما اهالی این منطقه شروع خیابان را از تقاطع اقدسیه و پاسداران حساب می‌کنند.
هرچند خیابان تا میدان به اسم پاسداران ادامه دارد اما پارک معروف نیاوران و فرهنگسرای نیاوران یا همان مرکز آفرینش‌های هنری که در این خیابان قرار دارند، نام خود را از نیاوران گرفته‌اند. بعد از آنکه از خیابان اقدسیه وارد خیابان پاسداران می‌شویم ساختمان بلند و وسیع اطلس مال که حدود ۷ سال از آغاز عملیات ساختمانی آن می گذرد روبروی‌مان قرار می‌گیرد.
سمت راست، داروخانه معروف و قدیمی بابک قرار دارد، درست در کنار آن قنادی صاحبقرانیه و بعد فروشگاه پروتئینی امیر را می‌بینید. اگر چشم‌تان با برندهای مختلف آشنا باشد متوجه خواهید شد که خیابانی که در ۵۰۰ قدم یک نمایندگی کلارکس، یک نمایندگی جی اوکس و یک نمایندگی مارینا رینالدی دارد، نمی‌تواند با جیب شما شوخی داشته باشد.
نیاوران تهران، خیابان تاریخ، طبیعت و برندهای گرانقیمت
کمی بالاتر، پارک نیاوران است. پارک بزرگ و پرخاطره نیاوران از همین جا شروع شده و آن طرف خیابان در امتداد محله قدیمی حصاربوعلی فرهنگسرای نیاوران را خواهید دید. این فرهنگسرا که زمانی یکی ازدفترهای کار رسمی فرح پهلوی بوده امروز یک مرکز فرهنگی هنری در یک پارک زیباست. داخل این مجموعه یک کافی شاپ با نام کافه گالری وجود دارد.
تکیه تاریخی نیاوران یا حصاربوعلی که پشت همین پارک و فرهنگسراست، یک عمارت قاجاری است که به ثبت ملی هم رسیده است.
کمی پایین تر از پارک، یک خانه سفید قدیمی هست که در خاطره نسل‌های پیش با نام خانه گوگوش ماندگار شده است. فیلم در امتداد شب در این خانه فیلمبرداری شده و فیلم به خوبی حال و هوای بخشی از آن روزهای نیاوران را به تصویر کشیده است. این خانه در حال حاضر تبدیل به یک دبیرستان پسرانه شده است.
برای سالیان سال شهر کتابی کوچک در حد فاصل خانه مذکور و فرهنگسرا وجود داشت. کمترین عنوان کتابی در آن پیدا نمی‌شد و پرسنل فهیم و باسواد آن نه تنها خاطرات خوشی برای شهروندان این منطقه بلکه دیگر علاقمندان کتاب به جا گذاشته‌اند. متاسفانه سال‌هاست این شهرکتاب تعطیل شده و ملک آن بلااستفاده مانده است.
بالای میدان نیاوران مجموعه تاریخی کاخ موزه نیاوران قرار گرفته که در شمال به خیابان دارآباد می‌رسد.
خیابان اصلی نیاوران از جنوب همین میدان شروع می‌شود و امتداد آن در غرب به میدان قدس و تجریش می‌رسد. اسم فعلی خیابان شهید باهنر است، هرچند غالب مردم از این عنوان بجز در موارد رسمی استفاده نمی‌کنند.
تاریخچه خیابان نیاوران تهران
می‌گویند این بخش شمیران در سال‌های خیلی خیلی دور یک زمین باتلاقی بوده که اطراف آن را زمین‌های پوشیده از نی فرا گرفته بوده است. کار اصلی و منبع درآمد ساکنان آن کندن و فروش نی بوده بهمین دلیل این محله نیاوران نام گرفته است.
میدان نیاوران چه در روز چه در شب، چه تابستان و چه زمستان، یک چشم انداز زیبا و زنده از زندگی و گذراندن اوقات فراعت شهروندان تهرانی است. درست است که این میدان بار ترافیکی غیر معقولی دارد اما اگر کمی صبر به خرج دهیم و به راننده‌ای که بدون راهنما از مقابل پیتزا چمن خارج می‌شود یا خانواده‌ای که سرفرصت طول خیابان را طی می‌کنند اهمیت ندهیم، می‌توانیم از روح شاد این میدان لذت بیشتری ببریم.
یکی از خاطره انگیزترین اغذیه فروشی‌های شهر پیتزا چمن است. درست است که همه آن را به اسم پیتزا چمن می‌شناسند اما عمده معروفیتش بخاطر ساندویچ ژامبون تنوری‌اش است. حالا که سلیقه‌ها تغییر کرده و کمتر کسی طرفدار پیتزا با نان ضخیم است.
پیتزا چمن اسم رمز ورود به این سرزمین شاد و خوشمزه است: نیاوران.
درست کنار پیتزا چمن فروشگاه خشکبار تواضع قراردارد. بعد بلافاصله ساندویچی شیلا و حالا برای اینکه کمی احساس سبکی کنید شاید بد نباشد به آبمیوه نیاوران سری بزنید و یک آبمیوه بنوشید، حالا از کنار ملک خالی آیس پک بگذرید و کم کم برای چند اسکوپ بستنی توت فرنگی جا باز کنید.
در آن طرف خیابان اما، اوضاع کمی فرق دارد. نه از این صف و شلوغی خبری هست نه از عابران ساندویچ و بستنی به دست.
در کنار مهمانسرای وزارت امور خارجه یکی از رستوران‌های معروف و به نسبت گران شهر به نام مستوران قرار دارد. کانسپت مستوران ایرانی است و زمانی پاتوق خیلی از چهره‌های سرشناس سینما، موسیقی و ورزش بوده است.
در همین سمت خیابان که به سمت خیابان قنات شمالی می‌رویم، به یک مغازه خوشمزه فروشی به نام لالی پاپ برمی خوریم، کسانی که نمی‌توانند در برابر شکلات و آبنبات و پاستیل مقاومت کنند بهتر است به آن طرف خیابان نگاه کنند، جایی که داروخانه قدیمی صدف قرار دارد.
روزگاری قبل از این ساخت و سازهای عجیب، شمیران پر بود از قنات‌های زنده. حالا بیشتر این قنات ها خشک شده و جای خود را به برج های چندین طبقه در کوچه‌های شیب دار و کم عرض داده‌اند. در انتهای این خیابان سابقا یک آسایشگاه وجود داشت که بخش‌هایی از سریال محبوب در پناه تو در آن ضبط شده است.
بعد از کوچه قنات، یکی از شعبه‌های جگرکی شبزدگان قرار دارد و خوشبختانه در جایی بسیار مناسب: به فاصله یک پلاک آب انار محمد.
حتما یادتان هست که تب آب انار چطور در عرض کمتر از یک فصل تهران را گرفت. آب انار محمد، اگر مبدع این نوشیدنی نبود قطعا برنده این تجارت شد. سال‌هاست آب انار محمد با همان ترکیبات قدیمی شامل نمک و گلپر تک محصول خود یعنی آب انار و البته محصولات جانبی مثل لواشک و رب انار را تهیه می‌کند.
بعد از چند مغازه محلی مثل سوپر مارکت و خشکشویی، به قهوه‌خانه عمو هوشنگ می‌رسیم. اگر طبع ظریف‌تان به صبحانه انگلیسی و نهار فرانسوی متمایل است اصلا به خودتان زحمت ندهید. اما اگر عاشق یک محیط تهرونی و بی ادا و اصول هستید و از همه مهمتر از نشستن روی صندلی‌های چوبی ناجور ناراحت نمی‌شوید و از همه مهمتر عاشق قیمه اصیل تهرانی و املت هستید،جای درستی آمده‌اید. اینجا از سرویس‌های اغراق شده گارسون‌های آموزش دیده خبری نیست و بهتر است بلافاصله بعد از صرف غذا میزتان را به مشتری گرسنه بعدی واگذار کنید.
در طول مسیر پیاده روی خیابان نیاوران تهران متوجه می‌شوید کم کم آنچه خاطره و هویت شهر شما را می ساخته در حال فروپاشی و چشم اندازهای آشنا در حال از بین رفتن هستند. ساخت و سازهای عجیب و غریب، این خیابان اصیل را به ترکیب نازیبایی از برج‌ها و ساختمان‌هایی تبدیل کرده که هیچ ویژگی خاصی ندارند. در کنار این ساختمان‌ها باغ‌ها و خانه‌های قدیمی را هم می‌بینید که روزهای احتضارشان را می‌گذرانند و دیر یا زود تیرآهن‌های زرد و آبی جای درختان قدیمی آنها را خواهند گرفت.
در همین سمت خیابان، رستوران صاحبقرانیه است که متاسفانه روزهای بی رونق را می‌گذراند. کمی جلوتر یک نمایندگی پرشیا خودرو می‌بینید با تعدادی اتومبیل بسیار جذاب که با همه زیبایی و فریبندگی در پیاده رو پارک شده و در عبور عابران مشکل ایجاد می کند.
نکته جالب در مورد خیابان نیاوران تهران وجود شعبه‌های مختلف از تقریبا تمام بانک هاست. کمتر بانکی در این خیابان شعبه ندارد: بانک سینا، بانک ملی، بانک ملت، صادرات، انصار، دی، اقتصادنوین، پاسارگاد، سامان، مسکن، کشاورزی، آینده، خاورمیانه و بانک سپه که در کنار نمایندگی هیوندا قرار گرفته است.
همچنین فروشگاه ای لوازم خانوادگی، فروشگاه تشک، پرده فروشی، روسری و شال، داروخانه، ساختمان پزشکان و کیوسک روزنامه و گل به وفور در نیاوران پیدا می‌شود.
بعد از موفقیت آب انار محمد،برخی افراد دیگر هم این زمینه شغلی را پیش گرفتند، آبمیوه نیاوران یکی از آنهاست و با آنکه در مجاورت رقیب قرار دارد، دوام تقریبا خوبی داشته است.
از آنجا که نیاوران یک محله قدیمی و اصیل است شما هنوز کسب و کا‌هایی مثل نان سنتی، قفل و کلید سازی، عطاری و حتی نجاری را در آن مشاهده می‌کنید.
در روز تاریخی گشتزنی‌ام در نیاوران، متوجه یک کارگاه نجاری شدم که پیش از آن ندیده بودم، وقتی آقای استاد نجار متوجه عکاسی من شد، از من دعوت کرد به داخل کارگاه بسیار تمیز و مرتبش بروم که عطر چوب و چای تازه دمش بسیار دلچسب بود.
کمی جلوتر در ضلع مقابل به مرکز خرید نارون می‌رسیم، که روبرویش یک اپل استور در کنار آبمیوه و بستنی فردین و ساندویچی نیک عدنان قرار گرفته‌اند.
نارون، مرکز خریدی کوچک و محلی است که به تدریج مقبولیت خود را از دست داده و از تعداد برندهای معروف در آن کاسته شده و در حال حاضر صرفا برای بازار محلی یا رهگذران جذابیت دارد.
کمی قبل از خیابان فیضیه، شهرکتاب بزرگ نیاوران قرار دارد، با مجموعه‌ای قابل قبول از کتاب‌های فارسی و مرجع، وسایل کمک آموزشی و کتاب کودکان، نوشت افزار و سایر اقلام فرهنگی.
خیابان فیضیه یکی از خیابان‌های باصفا و پربرف شمیران است که گران‌ترین خانه‌ها را دارد و در انتها به پارک سنگی جمشیدیه ختم می شود.
پارک شهید باهنر در ادامه مسیرمان قرار دارد و مکان مناسبی برای چند دقیقه استراحت یا استفاده از سرویس‌های بهداشتی است.
در طرف دیگر خیابان مانتوفروشی نارون قرار دارد که سعی شده در محصولات پرتیراژش، بر طراحی خاص تکیه شود.
در همان سمت، سرکوچه ناز رستوران نایب نیاوران را می‌بینیم که به نسبت نایب‌های دیگر کوچک‌تر و خودمانی‌تر است و در کنارش هم کافه ای بنام استرا قرار گرفته که دکوراسیون و منویی جوان پسندانه دارد.
روبه روی نایب در ضلع شمالی خیابان، محله جماران شروع می‌شود. محله‌ای بسیار قدیمی که هنوز بافت و هویت متمرکز خود را حفظ کرده و مهمترین نقطه‌اش ده جماران است. این محله شاهد اتفاقات زیادی در تاریخ معاصر کشور بوده است و حسینیه و سنگفرش‌های کوچه‌های آن می توانند دیدنی باشد.
بعد از کوچه مینا رستوران ایرانی مرشد را می‌بینیم این روزها به نسبت معروف شده، ظاهر آن را می‌توانید از بنای دو نبش و پله‌هایش و همچنین آرایه‌هایی که از ایام عزاداری به جا مانده بشناسید.
از اینجا وارد قسمت پرترافیک نیاوران می شویم. یعنی شلوغی‌های میدان و نزدیک نارون و سرکامرانیه و چراغ قرمزها را فراموش کنید، وقتی از ترافیک نیاوران حرف می زنیم منظورمان دوراهی مسجد است. مسجد جوزستان که یکی از مساجد قدیمی شمیران است از دیدنی های تاریخی نیاوران به شمار می‌آید.
یک داروخانه، طباخی معروف صالحی، یک سوپر مارکت پررونق، یک کلینیک دامپزشکی، یک عطاری قدیمی، خشکبار محسن و قنادی سوییت بلیس در کنار ترافیکی که به خاطر ساخت و ساز و کم عرض شدن خیابان در جریان است از عوامل پرتردد بودن این منطقه هستند.
اگر به گل به ویژه ارکیده علاقه دارید حتما به گلفروشی روما در طرف مقابل سوییت بلیس سری بزنید.
چیزی که در خیابان نیاوران تهران تمام نمی‌شود، آبمیوه فروشی و جگرکی و چراغ قرمز است. در ادامه همین مسیر جگرکی بیژن و آبمیوه مملی درست روبروی خیابان مینا و پمپ بنزین نیاوران این حرف را تایید می‌کنند.
از آنجا که قسمت عمده صنف غذایی مستقر در نیاوران کوچک یا بیرون بر هستند، شما در تمام مدت روز در کنار خیابان ست میزو صندلی‌های کوچکی را می‌بینید که رهگذران پشت آنها در حال صرف نهار، شام یا عصرانه هستند. همین اتفاق یکی از ویژگی‌هایی است که نیاوران را این همه باروح و زنده می‌کند.
کمی جلوتر ساختمان مجلل اما کم تردد هیوا قرار گرفته که مشتریان کیوسک روزنامه فروشی روبه رویش از مراجعین آن بیشترند. در این ساختمان جواهری گوهربین، آنتیک فروشی ثمین و یک شعبه بانک آینده قرار دارد.
در اینجا یکی از بی تناسب‌ترین راسته‌های خیابان را به شما معرفی می‌کنم: یک تعمیرگاه ماشین، یک اپل استور، یک کلینیک دامپزشکی، قنادی اکلر و دکان برگر، همه در کنار هم.
در این قسمت بافت خیابان کمی خلوت و مسکونی می‌شود. ساخت و سازها هنوز در جریانند و نمای خیابان مثل دهان کودکی است که دندان‌های شیری‌اش جا به جا افتاده‌اند.
میدان یاسر در خیابان نیاوران تهران
سه راه یاسر که سالیان سال ورودی اصلی جماران بود حالا میدانی است کوچک در کنار خیابان معروف بوکان که اگر اهل اینستگرم باشید حتما این لوکیشن را بیش از هر خیابان دیگری دیده‌اید. ظاهرا این خیابان هم مثل سایر خیابان‌های مرتفع شهر بامی دارد و روی این بام جوانان شب‌های زیادی به نابودی آرامش همسایگان مشغولند.
در ضلع جنوب میدان رستوران کنجه قرار دارد و در ضلع غربی یک ساختمان که قرار بوده با الهام از برج‌العرب ساخته شود از دل یک محله کوهستانی در تهران سر درآورده است.
پارک گل سنگ در سر خیابان گل سنگ مقابل مسکن ۳۱۰ ابدی قرار گرفته که در طبقه پایین آن در حال حاضر هوم برگر دایر است.
از گل سنگ تا سر خیابان دیبا که مسجد امام سجاد در نبش آن قرار دارد، بافت محلی تر شده و چند سوپر مارکت، گلفروشی گل سنگ، شیرینی سن سون،نان فانتزی آیدا از قدیمی‌های محل و کافه وقت چای، تهران برگر و آبمیوه گل سنگ قرار دارد.
ممکن است در این روزهای سرد سال دل‌تان بخواهد به جای نشستن در رستوران یک کاسه آش یا حلیم یا عدسی بگیرید و همینطور که نیاوران را پیاده گز می‌کنید نرم نرمک خوراکی‌تان را نوش جان کنید. آش و حلیم شمرون برای این منظور انتخاب مناسبی است.
اما ممکن هم هست دوست داشته باشید بعد از یک پیاده روی طولانی بنشینید و با یک نان و کباب فرد اعلا روز خوش‌تان را ادامه دهید. در این صورت کجا بهتر از یک کبابی گلپایگانی؟ اگر هم می‌خواهید در یک محیط راحت یک پیتزا یا ساندویچ گرم بخورید، رستوران نخل با سرویس مناسب و کباب یونانی و پیتزاهای معروفش منتظر شماست.
شاید جای همه این کارها یک فنجان قهوه سرپایی را ترجیح بدهید شاید هم مثل من بخواهید قهوه‌تان را در یک کافه میز و صندلی دار مثل خانه رایزن بنوشید.
یادتان باشد هیچ شهری آنقدرها سخاوتمند نیست که همه زیبایی‌هایش را یک باره نشان دهد. از طرفی هیچ محله‌ای هم آنقدر تودار نیست که کسی که به جستجو آمده را دست خالی برگرداند. حتی اگر این شهر تهران باشد، حتی اگر محله نیاوران باشد.
